Kolej na E i F!

EKG (elektrokardiogram) – jest nieinwazyjnym i bezbolesnym badaniem, które wykonywane jest w celu oceny pracy serca i wykrycia ewentualnych jej zaburzeń. W badaniu EKG elektrody umieszczone na klatce piersiowej pacjenta i na kończynach zbierają z powierzchni ciała informacje o elektrycznej pracy serca.

Ekstrawertyk – osoba otwarta na zewnątrz, odznaczający się dużą potrzebą działania i łatwością nawiązywania bliższych kontaktów z innymi ludźmi. Często osiąga sukcesy w grach zespołowych (jako zawodnik) i w działalności pedagogicznej (trener lub nauczyciel).

Elektrostymulacja – metoda oddziaływania na tkankę nerwową i mięśniową za pomocą bodźców elektrycznych o określonej częstotliwości, amplitudzie i czasie trwania, wytwarzanych przez specjalne symulatory i przekazywanych za pomocą elektrod. Najczęściej wykorzystywana w rehabilitacji porażonych mięśni lub znajdujących się w stanie zaniku (atrofia). W treningu sportowym stanowi jeden z dodatkowych środków wybiórczego kształtowania siły mięśni i grup mięśniowych.

Endorfiny – grupa hormonów peptydowych, wywołują dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie oraz generalnie wywołują wszelkie inne stany euforyczne (tzw. hormony szczęścia). Tłumią odczuwanie drętwienia i bólu. Są endogennymi opioidami. Dzięki nim odczuwalna jest tzw. euforia biegacza.

Ergometr – przyrząd służący do pomiaru tzw. pracy zewnętrznej (zużytej na pokonywanie sił zewnętrznych lub przemieszczenie środka masy ciała). Najczęściej używa się ergometrów wioślarskich lub rowerowych. Używane są także bieżnie mechaniczne, z regulacją prędkości i kąta nachylenia w stosunku do podłoża. Podczas pracy na ergometrze można dokonać m.in. pomiarów tętna.

Ergometria – fizjologiczna metoda badania reakcji organizmu na określone obciążenia pracą fizyczną. W sporcie służy do oceny wydolności fizycznej (tlenowej i beztlenowej) oraz adaptacji organizmu zawodnika do wybranych obciążeń.

Etapy treningu – kolejne szczeble w rozwoju sportowym zawodnika osiągane w trakcie wieloletniego procesu szkolenia:

• podstawowy, którego celem jest rozwinięcie zainteresowań treningiem sportowym i kształtowaniem umiejętności, nawyków i doświadczeń ruchowych oraz wszechstronnej sprawności fizycznej i zarysowujących się predyspozycji motorycznych
• ukierunkowany, w trakcie którego dokonuje się wyboru specjalizacji sportowej i kształtuje się „potencjał sprawnościowy” nieodzowny dla wybranej dyscypliny oraz podstawy jej techniki i taktyki
• specjalistyczny, celem którego jest uzyskanie wysokiego poziomu sprawności, techniki, taktyki oraz przygotowania psychicznego, charakterystycznych dla dla uprawianej dyscypliny
• szkolenia mistrzowskiego, realizowanego już tylko przez wybranych zawodników, obejmującego przygotowania do startów w określonych zawodach mistrzowskich

Etyka sportowa – ogół ocen i norm określających moralne zasady postępowania podczas walki sportowej i treningu wynikających z idei sportu oraz regulaminów i statutów sportowych. Naczelną zasadą etyczną w sporcie jest zasada FAIR PLAY. Obejmuje także sportowy tryb życia, nieużywanie środków dopingujących i niestosowanie przekupstwa.

F

Fair play – „czysta gra”, zasada wymagająca od sportowca nie tylko uczciwego, zgodnego z przepisami uczestnictwa we współzawodnictwie, ale i szlachetnej postawy. Od 1964 roku, sportowcy wykazujący się duchem fair play są specjalnie wyróżniani przez organizacje krajowe jak również przez Międzynarodowy Komitet Fair Play.

Fartlek (gra biegowa) – forma zajęć treningowych ukierunkowanych na kształtowanie szybkości i wytrzymałości, która powstała w Skandynawii. Była podłożem sukcesów biegaczy tego regionu w latach 30-50-tych. Jednostka treningowa, w której dominował fartlek wyglądał następująco:

1. Rozgrzewka 10 - 15 minut
2. Równomierny, szybki bieg na dystansie 1 - 2 km
3. Szybki chód - ok 5 minut
4. Bieg w zmiennym tempie z przyspieszeniami (50 - 60 m)
5. Swobodny bieg z bardzo krótkimi zrywami (5 – 10 m)
6. 1 minuta biegu ciągłego w szybkim tempie

Teoretyk i propagator fartleku, szwedzki trener G. Holmer, zalecał aby trening był prowadzony w urozmaiconym terenie, na miękkim podłożu. Objętość i intensywność pracy dopasowywana powinna być indywidualnie do możliwości zawodnika, okresu przygotowań, a także wolnego czasu. Po tej jednostce zawodnik nie powinien odczuwać dużego zmęczenia. Fartlek kształtuje samodzielność biegaczy, łagodzi monotonię oraz ogranicza negatywny wpływ dużych obciążeń na układ ruchu. Polską odmianą fartleku jest zabawa biegowa, której propagatorem był Jan Mulak.

Faul – przekroczenie przepisów gry lub walki, umyślnie lub nieumyślnie, za które stosuje się różne rodzaje kar.

Fila - firma produkująca odzież sportową, założona w 1911 roku we Włoszech. Od 2007 zarządzana przez Yoon-Soo Yoon z siedzibą główną w Korei Południowej. Początkowo firma zajmowała się produkcją sprzętu i odzieży tylko dla alpinistów, jednak obecnie wytwarza akcesoria sportowe dla mężczyzn, kobiet i dzieci.

Fizjologiczny wiek – wiek biologiczny, stopień zaawansowania w rozwoju fizycznym, często nie odpowiadający wiekowi kalendarzowemu zwanemu także metrykalnym, przede wszystkim ze względu na opóźnione lub przyspieszone procesy wzrastania i dojrzewania lub też niezgodne z wiekiem metrykalnym procesy starzenia się osobników dojrzałych.